Twitter'ı bırakıp Mastodon'a geçmek mantıklı mı?
Twitter'ı bırakıp Mastodon'a geçmek mantıklı mı?
İktisat Nedir? | Bülten - Sayı #25
Mastodon'da hesap açmak için bazı nedenler: 1. Elon Musk
Neden Musk? Birkaç yakın zamanlı haber paylaşayım. Yeterli olacaktır.
Elon Musk geldikten sonra Twitter’da enformasyon güvenliği ve kullanıcı gizliliği vb. gibi konularda çalışan bazı kilit isimler istifa etti (ilgili haber 1, haber 2).
Twitter’ın gizlilik takımındaki bir avukat, Musk’ın şirketi FTC’den (Federal Trade Commission’dan) milyarlarca dolar ceza yeme riskiyle karşı karşıya bıraktığını söylemiş.
Elon Musk, Twitter çalışanlarına yaptığı konuşmada iflas olasığından bahsetmiş.
Örnekler çoğaltılabilir. İşlerin biz kullanıcılar için çok iyi gitmeyeceği izlemini veren pek çok haber var.
Mastodon'da hesap açmak için bazı nedenler: 2. Twitter
Evet. Twitter!
Felsefeci Daniel Little, Twitter'ın gizli ama kabul edilemez yönlerini ele aldığı yazısında (mealen) diyor ki, “biz Twitter'ı bir iletişim platformu olarak düşünüyoruz ama aslında ne göreceğimize Twitter algoritmaları karar veriyor”. Twitter'da, ne kimin mesajımızı göreceğini kontrol edebiliyoruz, ne de ne zaman görüleceğini.
Ben, bütün kullanıcıların Twitter'ın bu özelliğinin farkında olduğunu sanmıyorum. Devam etmeden, bilmeyenler için kısaca not edeyim.
Twitter'da iki görüntüleme biçimi var:
Popüler twitleri gösteren ekran.
Son twitleri gösteren ekran.
Yukarıdaki görselde, sağ üst taraftaki yıldız gibi şeye tıklarsanız, twitleri hangi sırada göreceğinizi seçebiliyorsunuz:
Sorun şu ki, Daniel Little'a göre, son twitleri görmeyi seçseniz bile, Twitter size takip ettiklerinizin twitlerini gelme sırasına göre göstermiyormuş. Onaylı hesapların ve iş ortaklarının twitlerine öncelik veriyormuş. Uzun zamandır ben de bundan şüpheleniyordum.
Algoritma deyip geçiyoruz ama makine öğrenmesi kullanan bu algoritmalar her zaman o kadar masum olmuyor. Yanlı veya taraflı (‘biased’ yani bir grubun lehine diğerinin alehine) sonuçlar verebiliyor. Algrotitmalardaki yanlılık çok iyi biliniyor. (bilmeyenler, Wikipedia’da Algorithmic Bias ve Ethichs of Artifical Intelligence başlıklarından başlayabilir.) Twitter’ın kendi etik araştırma grubunun yaptığı araştırma da Twitter algoritmalarının sağcı görüşlere öncelik verdiğini bulmuştu. Ayrıca Twitter’ın görselleri (fotoğrafları vb.) nasıl göstereceğine karar veren algoritmaların da “ırkçı” kararlar alabildiği ve beyaz tenlileri diğer ten rengindeki insanlara tercih ettiği ortaya çıkmıştı.
Yani özetle, ne göreceğimize algoritmaların karar vermesi demek dünyayı nasıl göreceğimize Twitter’ın karar vermesi demek. Elon Musk'un bunu pek kafaya taktığını sanmıyorum. “Sonuçta benim şirketim, istediğimi yaparım” diyordur. Ama dahası var.
Müşevvikler Önemlidir
Musk’un algortimik yanlılık konusunu kafaya takmamasına kafayı takmıyorsanız sizle algoritmaları nasıl kullanacağı hakkındaki tahminimi paylaşayım.
Müşevvikler önemlidir: Elon Musk para kazanmayı amaçlıyor. En azından, Twitter’da şakalaşırken almak zorunda kaldığı Twitter’dan zarar etmemek için uğraşacak. Musk’ın çok sayıda çalışanı işten çıkardığını ve mavi tık için para talep ettiğini zaten biliyorsundur. Bakın yukarıda paylaştığım haberdeki avukat ne diyor?
“Elon has shown that his only priority with Twitter users is how to monetize them I do not believe he cares about the human rights activists. the dissidents, our users in un-monetizable regions, and all the other users who have made Twitter the global town square you have all spent so long building, and we all love.” (kaynak)
Muhtemelen şu olacak. Twitter'ın para kazanabilmesi için 8$'a mavi tık aboneliği yeterli olmayacak. Twitter, en çok sayıda kullanıcıyı en uzun süre Twitter ekranına bağlı tutabilmek için uğraşacak. Bu sebeple, bizi ekrana bağlı tutma ihtimali yüksek olan başka twitleri de bize göstermek isteyecek. Yani algoritmaları daha fazla para kazanmak için kullanacak. Bunu daha çok yaptıkça, Twitter asıl amacından uzaklaşacak. Musk, belki para kazanmayı başaracak ama benim gibi pek çok kişi için de Twitter kullanmanın bir manası kalmayacak.
Elon Musk'ın Twitter'ı gerçek bir iletişim platformu haline getirmeyi amaçladığını hiç sanmıyorum. Ben, Twitter'ı takip etmeyi seçtiğim kişilerin twitlerini (ve RTlerini) paylaştıkları an ve paylaştıkları sırada görebileceğimi düşünerek kullanmaya başlamıştım, Twitter algoritmasının seçtiği şeyleri takip etmek için değil.
Alternatif nedir?
Bugünlerde Twitter kullanıcıları akın akın Mastodon'da hesap açıyor. Mastodon'un ana sayfasında şu yazıyor:
"Your home feed should be filled with what matters to you most, not what a corporation thinks you should see. Radically different social media, back in the hands of the people."
Yani, Mastodon'da yukarıda bahsettiğim sorunlarla karşılaşmayacağımızı söylüyor. Bu tek başına Mastodon'da hesap açmak için yeterli bir neden olabilir.
Peki ama Mastodon'da hesap açmalı mı?
Genelde bu tür platform ve uygulamaların üç ana sorunu oluyor.
Popüler uygulamalar kadar kullanışlı olmayabiliyorlar.
Farklı bir kavramsal çerçeve ve yaklaşım ile tasarlandıkları için bu uygulamaları öğrenmek ve etkili bir şekilde kullanmak zaman alabiliyor.
Bu sorunları halletmiş olsalar bile, yeterli sayıda kullanıcıya sahip olmadıkları için o platformda yapayalnız kalabiliyorsunuz.
Mastodon’un görsel tasarımı ve kullanışlılığı Twitter’ınki kadar iyi değil ama idare eder. Öğrenmek de biraz zaman alıyor. Mesela takip etmek istediğiniz kişiyi bulup takip etmek için Mastodon dünyasını biraz öğrenmiş olmanız gerekiyor.
Saydığım üç sorun arasında en önemlisi sonuncusu. Ama, Elon Musk sayesinde bu sorun büyük ölçüde çözülecek gibi görünüyor. En azından iktisatçılar son birkaç haftada büyük yol katteti. Mastodon'un "econ.twitter" adlı sunucusunda bugün itibariyle binlerce iktisatçı var. Elon Musk’a tepki olarak Mastodon’da hesap açanlar arasında Dani Rodrik ve Paul Krugman gibi iktisatçılar da var. Hatta Dani Rodrik "beni takip etmek istiyorsanız Mastodon'a gelin" diye twit attı. Yani, benim anladığım, Twitter kullanmayı tamamen bırakmayı düşünüyor.
Buna ek olarak, Dani Rodrik, Mastodon’a yeni katılan iktisatçıları takipçilerine tanıtmak için onların tanıtım mesajlarını da Mastodon hesabında paylaşıyor.
Yani?
Özetle, bence Mastodon'da hesap açmak için yeterli neden var. Ben "econ.twitter" sunucusunda hesabımı açtım. Siz de kendinize uygun sunucuyu bulun derim. "Sunucu da nedir?” diyorsanız, Google yardımcınız olacaktır.
Twitter hesabını hemen kapatmanın gereği yok tabii ama "son twitleri gör" seçeneğini kullanmayı tercih etmekte fayda var. Bu şekilde, en azından, takip ettiğiniz kişilerin twitlerini daha mantıklı bir sırada görebilirsiniz.
Ek okumalar:
Bu yazı yayınlandıktan sonra gördüğüm birkaç haber ve yazıyı da paylaşayım (12.11.2022 11:30’da eklendi). Bunlar da yukarıda söylediklerimi destekliyor.
Musk's Kobayashi Maru - Ed Z
Twitter's 'Official' checkmark rollout was a mess - Mashable
Twitter pauses paid verifications after users abuse service to impersonate brands and people - CNBC
* Görsel: Sergiodlarosa, CC BY-SA 3.0 <http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/>, via Wikimedia Commons