İktisadı Yeniden Düşünmek!

🔥 ReSES projesinden herkese açık seminer, ders ve panel videoları!

Herkese merhaba,

İktisat Nedir? | Bülten’e abone olduğunuz için teşekkürler. Bültenin bu sayısında, Rethinking the serviceability of economics to society (ReSES) projesi kapsamında geçen sene düzenlediğimiz etkinlikleri ve videolarını paylaşmak istiyorum. Bunların içinde ilginizi çekecek bir şeyler bulacağınızı umuyorum.

Herkese mutlu ve sağlıklı bir yeni yıl dilerim. Seneye daha sık yayınlanan bir bültenle karşınızda olmak dileğiyle.

ReSES Projesi

Geçen sene, Fin Kültür Vakfı’nın prestijli proje desteklerinden biri olan Argumenta proje desteğini almaya hak kazandık. Yöneticisi olduğum bu projenin ismi Rethinking the serviceability of economics to society (ReSES) idi. Amacı, iktisat bilminin topluma hizmet etme kaabiliyetini ele alan bir dizi etkinliklik düzenlemekti. Proje ile daha fazla bilgiyi web sitemizde bulabilirsiniz. Projeyi tanıttığım yazının son paragrafını burada da paylaşayım:

The serviceability of economics – how well it is able to serve society (its usefulness) and how well it is served to society (via science communication and policy advice) – will depend on how it adjusts itself to the new challenges. We are launching a new project that will organise a series of interdisciplinary events – panels, forums, lectures and a course – to address these issues. The project is called Rethinking the Serviceability of Economics to Society (ReSES). ReSES is an Argumenta project, funded by the Finnish Cultural Foundation.

Proje yöneticisi olarak, normal işlerimden geri kalan zamanın neredeyse tamamını bu projeye harcadım. Bu sebeple, İktisat Nedir? | Bülten’i de aksattım.

Peki, ReSES Projesi neler yaptı? Seminerler, paneller ve kamuya açık dersler düzenledi. Bir çalıştay yaptı. Bir de Helsinki Üniversitesi’nde yaz okulu için “Economics and its Discontents” başlıklı bir yaz dersi tasarladı. (Bu ders hakkında daha fazla bilgi Helsinki Üniversitesi web sayfasında mevcut.)

Lafı uzatmadan, geçen sene düzenlediğimiz etkinlikleri ve video bağlantılarını paylaşayım.

ReSES Etkinlikleri

Uskali Mäki: Homo Economicus

14.12.2023 tarihinde Helsinki Üniversitesi’nde gerçekleşen bu kamuya açık derste iktisat felsefesinin ünlü ismi Uskali Mäki, Homo Economicus hakkındaki son düşüncelerini paylaştı. Dersi izlemek isterseniz buradan buyrun.

Uskali Mäki’nin dersinden bir görüntü

2023 Nobel İktisat Ödülü

29.11.2023 tarihinde online olarak gerçekleşen bu seminerde, bu seneki Nobel İktisat ödülünü alan Claudia Goldin konusunda uzman iki araştırmacı Goldin’in neden Nobel ödülü almaya layık görüldüğünü anlatıyor. Konuşmacılar, Aalto Üniversitesi’nden Matti Sarvimäki ve Wellesley College’den Sari Kerr iktisat öğrencileri için kaçırılmayacak bir seminer verdiler. İzlemek isterseniz, buyrun.

Claudia Goldin’in ödül konuşmasını izlemek isterseniz, o da burada.

İktisatta İlerleme Var mı?

2.11.2023 tarihinde gerçekleşen bu seminerde Hannover Üniversitesi’nden Catherine Herfeld, iktisatta ilerleme olup olmadığını tartışan son makalesi hakkında konuştu. Tartışmacı rolünde Uskali Mäki vardı. Kıran kırana bir akademik tartışmanın gerçekleştiği bu semineri izlemek isterseniz sizi şu Youtube köşesine alalım.

Sorumlu İktisat ve İktisat Politikası Çalıştayı

Türkiye’yi de yakından ilgilendiren bu çalıştayda soru şuydu: iktisatçıların ve iktisat politikası yapanların sorumlu davranmalarını nasıl sağlarız? İktisat modellerini ve iktisadi araştırmaların bulgularını sorumlu bir şekilde kullanmak ne demek? İktisat politikalarının zararlı sonuçlarından iktisatçıları ve politikacıları sorumlu tutabilir miyiz? Bu kararı neye göre ve nasıl vermeliyiz? Bunlar gibi pekçok sorunun ele alındığı bu çalıştayın programını web sitemizde inceleyebilirsiniz. Bu çalıştaydan çıkacak yayınları merak ediyorsanız beni X’te takip etmeniz yeterli :)

Bu konuyla ilgili olarak George DeMartino’nun seminerini de izleyebilirsiniz (aşağıda).

Geoffrey Hodgson: Kapitalizmin kökenleri ve gelişimi

Geoff Hodgson’un dersinden bir görüntü

18.10.2023 tarihinde Helsinki Üniversitesi’nde gerçekleşen bu kamuya açık derste, Geoffrey Hodgson, kapitalizmin kökenlerine yeni bir ışık tutacak son kitabı, The Wealth of a Nation: Institutional Foundations of English Capitalism hakkında konuşuyor. Kapilizmin tarihine meraklıysanız veya kurumsal iktisatla ilgileniyorsanız bu dersi kaçırmayın derim.

İktisatçılar ve Platform Kapitalizmi

11.10.2023 tarihinde online olarak gerçekleşen bu seminerde, Roanoke College’den Edward Nik-Khah iktisatçıların platform kapitalizmindeki rolünü tartışıyor. Platform kapitalizmi nedir derseniz, basitçe, yeni teknolojileri kullanan online satış ve hizmet platformlarını ve Facebook, Google, Uber ve Amazon gibi şirketleri düşünün derim. Kapitalizmin bu yeni türü hakkında nasıl düşünmeliyiz? İktisatçılar platform kapitalizmine nasıl hizmet ediyor? Teknoloji devlerinin devleşmesinde payları ne? İşte Edward Nik-Khah, bu seminerde bunları tartışıyor. Seminerde tartışmacı rolünde Béatrice Cherrier var. Hararetli bir tartışmanın gerçekleştiği bu semineri izlemek isterseniz, sizi Youtube’a alalım.

Feminizm, ekonomi ve siyasi hayal gücü

27.9.2023 tarihinde online olarak gerçekleşen bu seminerde Finlandiya’daki Turku Üniversitesi’nden Hanna Ylöstalo bizlere alternatif bir bakış açısı sunuyor. Düşünürseniz, dünyanın karşı karşıya olduğu sorunlara rağmen, iktisatta ve siyasette alternatifler pek tartışılmıyor. Tartışmalar çoğu zaman sadece ana akım bakış açısı ile yürütülüyor. Hanna Ylöstalo bu seminerde mevcut ekonomik oluşumlara ve politikalara alternatifler olduğunu göstermeyi amaçlıyor ve bu alternatiflerin sadece hayal edilebilir şeyler olmadığını, gerçek hayatta örneklerinin de bulunduğunu anlatıyor. Seminerde tartışmacı rolünde Helsinki Üniversitesi’nden Mattias Lehtinen var. Özellikle feminizm ve feminist iktisat ile ilgileniyorsanız, bu semineri izleyin derim.

Mary S. Morgan: İktisadi Kavramları Kamusal Eyleme Uygun Hale Getirmek

Mary Morgan’ın dersinden bir görüntü

25.082023’te gerçekleşen bu kamuya açık derste, LSE’den Mary Morgan, iktisadi kavramların faydalı politikalara nasıl hizmet edebileceğini anlatıyor. Düşünürseniz kullandığımız iktisadi kavramların her zaman doğrudan bir politika karşılığı yok. Çoğu zaman, iktisadi bir kavramdan veya ölçümden yola çıkarak politika üretmek oldukça karmaşık bir iş. Mary Morgan bu derste, kavramlardan ve ölçümlerden kamuya faydalı politikalar çıkarmanın yolları hakkında daha kolay düşünmemizi sağlayacak ipuçları sunuyor. Bu dersin videosu çok yakında Youtube sayfamızda yayınlanacak. Kanalımıza abone olursanız, yayınlandığında haberdar olabilirsiniz.

Ha-Joon Chang: Yenilebilir İktisat: Aç Bir İktisatçı Dünyayı Açıklıyor

Ha-Joon Chang’ın dersinden bir görüntü

En çok ilgi gören etkinliklerimizden biri dünyaca ünlü iktisatçı Ha-Joon Chang’ın kamuya açık dersiydi. Ha-Joon Chang bu derste yeni kitabı Edible Economics – A Hungry Economist Explains the World’den çeşitli başlıkları anlattı. Eğer okumadıysanız Edible Economics’i hararetle tavsiye ederim. Ha-Joon Chang, kitapta yiyeceklerden yola çıkarak iktisat ve kapitalizm hakkında iç görülerini paylaşıyor. Dersi izlemek isterseniz, sizi şöyle alalım.

Haftada 4 gün çalışma

2.6.2023 tarihinde Helsinki Üniversitesi’nde gerçekleşen panelde, konunun uzmanları haftada 4 gün çalışma uygulamasının iktisadi ve insani açıdan mantıklı olup olmadığın tartışıyor. Panelin açılış konuşmasını Jyväskylä Üniversitesi’nden Timo Anttila yaptı ve Finlandiya deneyimini anlattı. Bu açılış konuşmasını izlemek isterseniz, buyrun.

Açılış konuşmasından sonra panelistler — Timo Anttila (Jyväskylä Üniversitesi), Aaro Hazak (Tallinn Teknoloji Üniversitesi), Kati Karhula (Fin İş Sağlığı Enstitüsü) ve Iana Nesterova (Aalto Üniversitesi) — haftada 4 gün çalışma konusunu masaya yatırdılar; ince eleyip sık dokudular. Paneli Helsinki Üniversitesi’nden Michiru Nagatsu yönetti. İzlemek isterseniz, sizi şöyle alalım.

Bu konuyu merak edenler, İktisatçı Juliet Schor’un TED konuşmasını da izleyebilir (Türkçe alt yazılı).

Kreş mi, evde bakım mı? İktisat ne diyor?

Üç yaşından küçük çocukları kreşe göndermek iktisadi açıdan mantıklı mı? Çocuklar için evde ebeveynlerinin yanında olmak mı daha iyi yoksa kreşe gitmek mi? Peki ya ebevnler için hangisi mantıklı? İktisat bu konuda ne diyor? Finlandiya, 1985 yılından bu yana çocuklarına evde bakmak isteyen ebeveynlere evde bakım yardımı yapıyor. Yani isterseniz çocuğunuzu kreşe göndermeyip evde bakabiliyorsunuz ve üstüne de para alıyorsunuz. Ne var ki, iktisat araştırmaları bu politikanın hem anneler hem de çocukları için zararlı olduğunu gösteriyor (ilgili çalışma) . Üstelik, bu politikanın işgücü piyasası için de kötü olduğuna ilişkin çalışmalar var. Sizce Finlandiya, bu bulgulara dayanarak evde bakım ödeneğinden vazgeçmeli midir? Peki, çocukların bakımı ve eğitimi ile ilgili politikaları seçerken ve değerlendirirken sadece iktisatçıların uzmanlığa güvenebilir miyiz? Güvenmeli miyiz?

31.5.2023 tarihinde gerçekleşen bir panelde bu soruları ele aldık. Tuomas Kosonen (VATT), Maiju Paananen (Eğitim ve Kültür Fakültesi, Tampere Üniversitesi), Elina Pekkarinen (Finlandiya Çocuk Ombudsmanı), Essi Rentola (Sosyal İşler ve Sağlık Bakanlığı) ve Aino Saarinen'in (Helsinki Üniversitesi) katıldığı panelin moderatörlüğünü ben üstlendim. İlginç ve bilgilendirici bir tartışma oldu. İktisadın nasıl hayatımızın her yönüne dokunduğunu görmek ve Finlandiya’daki sosyal politikalar hakkında bilgi edinmek isterseniz, paneli buraya tıklayarak izleyebilirsiniz.

İktisat Dünyayı Kurtarabilir mi?

Erik Angner. Panelde yaptığı sunuş sırasında.

28.4.2023 tarihinde gerçekleşen bu panelde, Stockholm Üniversitesi’nden Erik Angner’in yeni kitabı How Economics Can Save the World tartışıldı. Yani konu iktisadın dünyayı kurtarıp kurtaramayacağı idi. Kitabı merak ediyorsanız, İktisat Nedir? | Bülten’de yayınlanan değerlendirme yazısına bir göz atmak isteyebilirsiniz. Eğer panel katılımcılarının kitap ve iktisadın süpergüçleri hakkında ne dediğini merak ediyorsanız, tartışmayı Youtube kanalımızda izleyebilirsiniz.

İktisat, Siyaset ve Demokrasi

12.4.2023 tarihinde online olarak düzenlediğimiz bu seminerde Bayreuth Üniversitesi’nden Johanna Thoma, yaşam maliyeti ve refah gibi iktisadi göstergeleri örnek olarak kullanarak iktisat ve demokrasi arasındaki ilişkiyi ele alıyor. Seminerde tartışmacı rolünde, Helsinki Üniversitesi’nden Ville-Pekka Sorsa var. Bilim ve demokrasi arasındaki ilişki ilginizi çekiyorsa ve tabii biraz da iktisatla ilgileniyorsanız, bu seminere bir göz atmak isteyebilirsiniz. Seminerin videosunu Youtube kanalımızda bulabilirsiniz.

Ahlaki Geometri ve İktisatta Zarar Sorunu

22.3.2023 tarihinde online olarak gerçekleşen bu seminerde George F. DeMartino (Josef Korbel School of International Studies) iktisatçıların verdikleri zararları ele alıyor. Diyor ki, iktisatçılar iyilik yapmak isterken bile insanlara ve topluma zarar verebilirler ama bu zararları — ve ilişkili karmaşık ahlaki soruları — basit matematik problemleriyle çözmeye çalışırlar. DeMartino bu yaklaşımın, iktisatçıların verdiği zararları önemsizleştirdiğini iddia ediyor ve farklı bir yaklaşım öneriyor.

Seminerde George F. DeMartino, son kitabı The Tragic Science’ı da ele alıyor. Tartışmacı rolünden Helsinki Üniversitesi’nden Caterina Marchionni var. İktisat ve etik temalı bu ilginç semineri izlemek isterseniz, sizi şöyle alalım.

‘Doğal Sermaye’ Nedir ve Neden Önemsemeliyiz?

22.2.2023 tarihinde gerçekleşen bu online seminerde Finlandiya Ekonomi Politikaları Konseyi’nden Anni Huhtala biyoçeşitlilik ve doğal sermaye konusunu ele alıyor. Konuşmasında biyoçeşitlilik kaybının ekonomik nedenlerini analiz eden ve bu kritik soruna yönelik ekonomik önemleri ele alan Dasgupta Review’i (2022) mercek altına alıyor. Soru şu: doğayı ya da doğal sermayeyi iktisat modellerine dahil etmeli miyiz? Bu amaçla iktisatta ve ekonomi politikalarında köklü değişiklikler yapmalımıyız? Tartışmacı, Finlandiya Başbakanlık Ofisi Strateji Departmanı’ndan Eeva Furman. Zihin açıcı bu tartışma bir tık uzağınızda.

İktisatçılar Günümüzün Zorluklarına Hazır mı?

8.2.2023 tarihinde gerçekleşen bu panel, projemizin ilk etkinliği idi. Panelde ele alınan sorular arasında şunlar vardı: İktisat, günümüzün zorluklarını ve sorunlarını ele almak için gerekli araçlara sahip mi? Otoritesini koruyabilir ve insanlığa fayda sağlayabilir mi? Nasıl? Panelde yer alanlar şöyleydi: Moderatör: Uskali Mäki (Helsinki Üniversitesi). Açılış konuşması: Wendy Carlin (University College London). Panelistler: Riina Bhatia (Rethinking Economics Finlandiya), Eeva Hellström (Sitra), Mika Pantzar (University of Helsinki) ve Roope Uusitalo (University of Helsinki)

Bu panel Fince yapıldı, ama Wendy Carlin’in konuşması İngilizce idi. Wendy Carlin’i CoreEcon projesinden tanıyor olabilirsiniz. İktisat eğitimine önemli katkıları var. Konuşmasını izlemek isterseniz, buyrun.

Bitirirken

Umarım 2023 yılında düzenlediğimiz bu etkinlikler arasında ilginizi çeken bir şeyler bulmuşsunuzdur. Eğer bulamadıysanız İktisat Nedir? | Bülten’deki diğer yazılara bir göz atabilirsiniz. İsterseniz geçen senenin en çok okunan yazısı ile başlayabilirsiniz: Yapay Zeka ve Coase Teoremi

İyi yıllar!